Chấn thương khớp cổ tay khi chơi cầu lông thường gặp trong hai trường hợp: té chống tay xuống đất (sudden impact) hay do sử dụng khớp cổ tay liên tục và quá sức khi đánh cầu (repetitive stress). Chấn thương do té chống tay xuống đất có thể có kèm theo gãy xương hay không. Trong khi đó, chấn thương khớp cổ tay do lặp đi lặp lại động tác quá sức thường làm tổn thương (đứt vi thể) các dây chằng vùng khớp mà không kèm theo gãy xương.
Cấu trúc giải phẫu của khớp cổ tay
Có thể nói khớp cổ tay (wrist) là khớp phức tạp nhất cơ thể. Chính sự phức tạp đó giải thích tại sao “đôi tay vàng” của con người có thể làm nên những điều tinh vi, kỳ diệu! Trong một phạm vi cơ thể không lớn lắm, tại khớp cổ tay “tập trung” hai xương dài từ cằng tay xuống (xương trụ và xương quay), một nhóm 8 xương bé con con ở mu bàn tay (carpals). Ngoài ra còn có hàng chục đốt xương ngón tay. Do vậy, tại khớp cổ tay tồn tại một hệ thống dây chằng rất dày đặc (nối nhiều xương với nhau) nhưng lại khá mỏng manh (vì đa phần chỉ là xương nhỏ).
Chấn thương khớp cổ tay thường xảy ra ở vùng tập trung 8 xương con và đầu 2 xương cánh tay (xương trụ và xương quay)
Chấn thương có thể chỉ có liên quan đến phần mềm (viêm dây chằng, bong gân, đứt vi thể dây chằng), hay có liên quan cả phần cứng (gãy xương). Chấn thương khớp cổ tay thường xảy ra khi cổ tay bị bẻ cong quá mức (gấp vào hay ngửa ra) một cách đột ngột (ví dụ khi té chống tay xuống đất); hay do lặp đi lặp lại động tác đánh cầu dùng khớp cổ tay quá sức (ví dụ, thường đánh cú trái tay, gập cổ tay khi đập cầu, …). Nên nhớ, phải là lực tác động quá sức chịu đựng của khớp mới gây ra chấn thương được.
Dấu hiệu thường gặp nhất khi bạn bị chấn thương cổ tay bao gồm:
Tình trạng cổ tây bị các cơn đau kéo dài khi chơi cầu lông gồm có 3 loại: căng cơ, bong gân và gãy xương cổ tay.
Không kể những trường hợp gãy xương ở khớp cổ tay, bong gân khớp cổ tay (wrist sprain) là loại chấn thương dễ gặp khi chơi cầu lông (té chống tay xuống đất hay lặp đi lặp lại động tác đánh cầu quá sức). Một số triệu chứng của bong gân khớp cổ tay gồm: đau, sưng phù vùng khớp ít nhiều, có thể có dấu hiệu bầm tím ở khớp. Có ba mức độ bong gân:
– Mức độ 1: Cảm giác đau, kèm theo tổn thương nhẹ ở các dây chằng (chưa có đứt vi thể). Chức năng khớp ít thay đổi.
– Mức độ 2: Cảm giác đau, kèm theo tổn thương nặng hơn ở các dây chằng (đã có đứt vi thể một phần). Chức năng khớp bị ảnh hưởng một phần.
– Mức độ 3: Cảm giác đau nhiều, kèm theo tổn thương (đứt) hoàn toàn một hay nhiều dây chằng. Chức năng khớp bị ảnh hưởng rất nhiều.
Xử trí tức thời bong gân: dùng liệu pháp RICE. Trong trường hợp chấn thương nhẹ, bạn có thể tự tiếp tục liệu pháp RICE tại nhà trong vòng không quá hai tuần lễ. Trong trường hợp có đau và sưng nhiều hơn, bạn có thể dùng thêm thuốc giảm đau, và thuốc kháng viêm không có steroid, nếu cần. Cũng có thể dùng thêm các công cụ hỗ trợ khớp (như băng khớp, nẹp khớp) để làm bất động khớp. Nhưng tốt nhất, với những trường hợp dai dẳng hay có vẻ nghiêm trọng này bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên về chấn thương thể thao càng sớm càng tốt để có chỉ định điều trị chính xác hơn.
Khi bị chấn thương cổ tay khi chơi cầu lông. Lúu ý không được áp sát đá lạnh lên trực tiếp bề mặt da. Điều này có thể gây bỏng lạnh ngay lại vùng da đang bị tổn thương. Bạn nên bọc đá vào một tấm khăn hc chườm bằng một túi chứa nước đá lạnh. Khi chườm cần chú ý thời gian, thích hợp nhất là từ 15 đến 20 phút là dừng để vùng da này có thể trở về nhiệt độ bình thường.
Cách thực hiện khá đơn giản: Bạn sử dụng băng ép quấn quanh cổ tay đang bị sưng. Nên quấn băng khoảng tầm 2 đến 3 ngày là tháo ra. Lưu ý, băng cần được quấn vừa phải, không nên quấn quá chặt làm máu khó lưu thông gây ra tình trạng bầm tím nặng hơn.
Nếu bong gân khớp cổ tay do té chống tay xuống đất thì nói chung là … không đề phòng được! Bởi vì, đây là tai nạn. Mà đã là tai nạn thì “nó” có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, với bất kỳ ai (kể cả vận động viên chuyên nghiệp. Có lẽ, trừ phi bạn có học … võ (nhu đạo, Aikido), rành các thế té để không bị chấn thương, thì may ra mới đề phòng được!
Do đó, đề phòng chấn thương khớp cổ tay ở đây chỉ đề cập đến các trường hợp do lặp đi lặp lại các động tác quá sức trên khớp. Có thể kể đến:
– Khởi động cơ thể nói chung và khởi động khớp cổ tay là việc rất nên làm trước khi chơi cầu lông.
– Đánh cầu đúng động tác. Muốn đánh cầu đúng động tác (đúng kỹ thuật) thì phải … học. Đương nhiên rồi, cái gì ta muốn làm tốt mà chả phải học! Thế nhưng, phần lớn những người chơi cầu lông “amateur” cứ thích … là chơi, chả việc gì phải học hay tìm hiểu. Thôi thì … cũng được! Chơi cho vui, chơi cho khỏe thôi mà. Nhưng nếu chơi mà không khỏe (bị đau tay, đau chân), thì bạn phải chú ý tìm hiểu hay hỏi những người có kinh nghiệm, hiểu biết hơn mình, xem động tác mình đánh cầu có đúng không. Đôi khi đó chính là nguyên nhân.
– Mang dụng cụ hỗ trợ khớp cổ tay (wrist guards). Các dụng cụ này hữu ích cho người có tiền sử chấn thương khớp cổ tay, hoặc khớp dễ bị tổn thương.
Cấu trúc giải phẫu của khớp cổ tay
Có thể nói khớp cổ tay (wrist) là khớp phức tạp nhất cơ thể. Chính sự phức tạp đó giải thích tại sao “đôi tay vàng” của con người có thể làm nên những điều tinh vi, kỳ diệu! Trong một phạm vi cơ thể không lớn lắm, tại khớp cổ tay “tập trung” hai xương dài từ cằng tay xuống (xương trụ và xương quay), một nhóm 8 xương bé con con ở mu bàn tay (carpals). Ngoài ra còn có hàng chục đốt xương ngón tay. Do vậy, tại khớp cổ tay tồn tại một hệ thống dây chằng rất dày đặc (nối nhiều xương với nhau) nhưng lại khá mỏng manh (vì đa phần chỉ là xương nhỏ).
Chấn thương khớp cổ tay thường xảy ra ở vùng tập trung 8 xương con và đầu 2 xương cánh tay (xương trụ và xương quay)
Chấn thương có thể chỉ có liên quan đến phần mềm (viêm dây chằng, bong gân, đứt vi thể dây chằng), hay có liên quan cả phần cứng (gãy xương). Chấn thương khớp cổ tay thường xảy ra khi cổ tay bị bẻ cong quá mức (gấp vào hay ngửa ra) một cách đột ngột (ví dụ khi té chống tay xuống đất); hay do lặp đi lặp lại động tác đánh cầu dùng khớp cổ tay quá sức (ví dụ, thường đánh cú trái tay, gập cổ tay khi đập cầu, …). Nên nhớ, phải là lực tác động quá sức chịu đựng của khớp mới gây ra chấn thương được.
Dấu hiệu thường gặp nhất khi bạn bị chấn thương cổ tay bao gồm:
- Cổ tay bị sưng tấy, sưng đỏ thấy rõ
- Vùng bị sưng trở nên nóng hoặc ấm
- Luôn cảm giác đau đớn khi hoạt động vùng cổ tay
- Bị bầm tím vùng da cổ tay
- Khó cử động hoặc cầm nắm
- Cổ tay bị biến dạng, không giống với trạng thái bình thường
- Vùng tay chỗ bị chấn thương có thể không thể cử động cần thăm khám để phát hiện tình trạng bị bong gân hoặc gãy xương
Nguyên nhân nào gây chấn thương cổ tay khi chơi cầu lông?
Các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cổ tay bị đau nhức như sau:- Các cơn đau kéo dài từ cổ tay thường là do cầm vợt quá nặng hoặc quá nhẹ khiến bạn khó dùng sức phản cầu hoặc dùng sức quá nhiều
- Bỏ qua các bước khởi động trước khi vào sân đấu tập luyện
- Không chịu thực hiện các bài tập giãn cơ sau khi chơi cầu lông
- Trong quá trình tập luyện bạn sử dụng cổ tay quá mức khiến các cơ co giãn gây đau đớn
- Sự phản công khi cầu đến gần khiến cổ tay phải hoạt động khá mạnh và liên tục sẽ dễ bị đứt các vi thể và làm tổn thương các dây chằng tại khớp cổ tay.
- Việc di chuyển liên tục trên sân có thể khiến các vợt thủ bị trượt, té hoặc ngã gây va đập cổ tay với các vật thể khác khiến vùng cơ thể này bị chấn thương
Tình trạng cổ tây bị các cơn đau kéo dài khi chơi cầu lông gồm có 3 loại: căng cơ, bong gân và gãy xương cổ tay.
- Căng cơ là trường hợp các sợi cơ ở khu vực cổ tay bị căng quá mức hoặc bị rách.
- Bong gân là một dạng chấn thương dây chằng cổ tay mà không liên quan đến bất kỳ chấn thương ở xương nào. Nếu bong gân ở mức độ nhẹ, thì bạn chỉ bị giãn hoặc rách một phần dây chằng.
- Trong trường hợp bạn bị bong gân cổ tay nặng, dây chằng của bạn có thể bị rách hoàn toàn. Điều này khá nghiêm trọng vì bạn có thể bị rạn/nứt hoặc gãy xương cổ tay.
Không kể những trường hợp gãy xương ở khớp cổ tay, bong gân khớp cổ tay (wrist sprain) là loại chấn thương dễ gặp khi chơi cầu lông (té chống tay xuống đất hay lặp đi lặp lại động tác đánh cầu quá sức). Một số triệu chứng của bong gân khớp cổ tay gồm: đau, sưng phù vùng khớp ít nhiều, có thể có dấu hiệu bầm tím ở khớp. Có ba mức độ bong gân:
– Mức độ 1: Cảm giác đau, kèm theo tổn thương nhẹ ở các dây chằng (chưa có đứt vi thể). Chức năng khớp ít thay đổi.
– Mức độ 2: Cảm giác đau, kèm theo tổn thương nặng hơn ở các dây chằng (đã có đứt vi thể một phần). Chức năng khớp bị ảnh hưởng một phần.
– Mức độ 3: Cảm giác đau nhiều, kèm theo tổn thương (đứt) hoàn toàn một hay nhiều dây chằng. Chức năng khớp bị ảnh hưởng rất nhiều.
Xử trí tức thời bong gân: dùng liệu pháp RICE. Trong trường hợp chấn thương nhẹ, bạn có thể tự tiếp tục liệu pháp RICE tại nhà trong vòng không quá hai tuần lễ. Trong trường hợp có đau và sưng nhiều hơn, bạn có thể dùng thêm thuốc giảm đau, và thuốc kháng viêm không có steroid, nếu cần. Cũng có thể dùng thêm các công cụ hỗ trợ khớp (như băng khớp, nẹp khớp) để làm bất động khớp. Nhưng tốt nhất, với những trường hợp dai dẳng hay có vẻ nghiêm trọng này bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên về chấn thương thể thao càng sớm càng tốt để có chỉ định điều trị chính xác hơn.
Nghỉ ngơi
Khi phát hiện ra các cơn đau từ cổ tay. Điều đầu tiên bạn nên làm là dừng mọi hoạt động thể thao lại ngay lập tức. Hãy để cơ thể được nghỉ ngơi phù hợp. Nếu tiếp tục tập luyện sẽ khiến cho vết thương tại khớp cổ tay ngày càng nặng hơn và khó phục hồi. Điều này có thể sẽ gây ra các biến chứng không đáng có cho tay của bạn.Chườm lạnh
Triệu chứng thông thường hay thấy khi bị chấn thương là phần cổ tay bị sưng tấy và đỏ gây đau nhức. Vì vậy, bạn có thể chườm lạnh bằng nước đá để giúp giảm cơn đau tức thì và giảm sưng hiệu quả. Khi chườm lạnh như vậy, máu sẽ được lưu thông và khu vực này sẽ thuyên giảm mức độ nghiêm trọng của vết thương.Khi bị chấn thương cổ tay khi chơi cầu lông. Lúu ý không được áp sát đá lạnh lên trực tiếp bề mặt da. Điều này có thể gây bỏng lạnh ngay lại vùng da đang bị tổn thương. Bạn nên bọc đá vào một tấm khăn hc chườm bằng một túi chứa nước đá lạnh. Khi chườm cần chú ý thời gian, thích hợp nhất là từ 15 đến 20 phút là dừng để vùng da này có thể trở về nhiệt độ bình thường.
Quấn băng
Sau khi kết thúc bước chườm lạnh, bạn tiếp tục sử dụng băng hoặc nẹp để quấn và cố định vết thương. Điều này sẽ giúp cho cổ tay của bạn hạn chế cử động và nhanh lành hơn.Cách thực hiện khá đơn giản: Bạn sử dụng băng ép quấn quanh cổ tay đang bị sưng. Nên quấn băng khoảng tầm 2 đến 3 ngày là tháo ra. Lưu ý, băng cần được quấn vừa phải, không nên quấn quá chặt làm máu khó lưu thông gây ra tình trạng bầm tím nặng hơn.
Nâng cao tay
Ở bước cuối cùng này, bạn cần tìm cho mình một cái gối để nâng cao cánh tay, hoặc dùng một lượt vải, khăn lớn để nâng đỡ cổ tay đang bị đau. Điều này sẽ giúp tay hạn chế tối đa việc dùng lực và giảm sưng nhanh chóng tại nhà.Chấn thương cổ tay khi chơi cầu lông như nào thì cần đi khám?
Điều trị tại nhà vừa tiết kiệm chi phí vừa tiết kiệm thời gian. Nên mọi người thường chọn cách này. Tuy nhiên bạn không nên quá chủ quan. Trong trường hợp vết thương nặng thì bạn vẫn cần theo dõi chuyên sâu để điều trị bằng cách đến các trung tâm y tế thăm khám.- Nếu sau khi đã xử lý nhưng cơn đau vẫn kéo dài và cổ tay bị biến dạng, không thể cử động. Bạn cần đến bệnh viện nhanh chóng để được điều trị kịp thời. Lúc này có thể không còn đơn giản là những cơn đau cơ mà có thể bạn đã bị gãy xương, trật khớp và cần can thiệp y khoa.
- Nếu khớp cổ tay không bị biến dạng và xử lý tại nhà có sự thuyên giảm. Bạn có thể nhờ bác sĩ kê đơn thuốc uống tại nhà để vết thương hồi phục nhanh chóng hơn. Nếu trong 1 đến 2 ngày tình hình vẫn không khá hơn. Bạn hãy đi gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra. Tình trạng đau nhức kéo dài thì tuyệt đối không được chủ quan mà phải khám chữa bệnh sớm nhất có thể
Nếu bong gân khớp cổ tay do té chống tay xuống đất thì nói chung là … không đề phòng được! Bởi vì, đây là tai nạn. Mà đã là tai nạn thì “nó” có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, với bất kỳ ai (kể cả vận động viên chuyên nghiệp. Có lẽ, trừ phi bạn có học … võ (nhu đạo, Aikido), rành các thế té để không bị chấn thương, thì may ra mới đề phòng được!
Do đó, đề phòng chấn thương khớp cổ tay ở đây chỉ đề cập đến các trường hợp do lặp đi lặp lại các động tác quá sức trên khớp. Có thể kể đến:
– Khởi động cơ thể nói chung và khởi động khớp cổ tay là việc rất nên làm trước khi chơi cầu lông.
– Đánh cầu đúng động tác. Muốn đánh cầu đúng động tác (đúng kỹ thuật) thì phải … học. Đương nhiên rồi, cái gì ta muốn làm tốt mà chả phải học! Thế nhưng, phần lớn những người chơi cầu lông “amateur” cứ thích … là chơi, chả việc gì phải học hay tìm hiểu. Thôi thì … cũng được! Chơi cho vui, chơi cho khỏe thôi mà. Nhưng nếu chơi mà không khỏe (bị đau tay, đau chân), thì bạn phải chú ý tìm hiểu hay hỏi những người có kinh nghiệm, hiểu biết hơn mình, xem động tác mình đánh cầu có đúng không. Đôi khi đó chính là nguyên nhân.
– Mang dụng cụ hỗ trợ khớp cổ tay (wrist guards). Các dụng cụ này hữu ích cho người có tiền sử chấn thương khớp cổ tay, hoặc khớp dễ bị tổn thương.
